W uzasadnieniu do wyroku sąd wskazał, że w przepisach art. 54 i 55 pr. aut. mowa jest bowiem o twórcach, a więc o osobach fizycznych będących autorami utworu. Jeśli chodzi o możliwość Rozdział 3Badania techniczne pojazdów Art. 81. 1. Właściciel pojazdu samochodowego, ciągnika rolniczego, pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład kolejki turystycznej, motoroweru lub przyczepy jest obowiązany przedstawiać go do badania technicznego. 2. Badania techniczne dzieli się na badania okresowe, badania dodatkowe oraz badania co do zgodności z warunkami technicznymi. 3. Okresowe badanie techniczne po raz pierwszy jest przeprowadzane przed pierwszą rejestracją pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 4. Badaniu, o którym mowa w ust. 3, nie podlega: 1) nowy pojazd, dla którego wydano świadectwo zgodności WE, świadectwo zgodności, dopuszczenie jednostkowe pojazdu, decyzję o uznaniu dopuszczenia jednostkowego pojazdu albo świadectwo dopuszczenia indywidualnego WE pojazdu; 2) zarejestrowany pojazd: a) na którego typ wydano świadectwo homologacji typu WE pojazdu - w okresie od dnia pierwszej rejestracji za granicą do dnia terminu okresowego badania technicznego, ustalonego na podstawie ust. 5, lub b) w którego dowodzie rejestracyjnym lub innym dokumencie wydanym przez właściwy organ państwa członkowskiego przedstawionym do rejestracji, zawarta jest informacja o wykonanym badaniu technicznym i jego terminie ważności - z wyjątkiem taksówki, pojazdu uprzywilejowanego lub pojazdu odpowiednio przystosowanego lub wyposażonego zgodnie z przepisami o przewozie towarów niebezpiecznych, pojazdu z zamontowanym urządzeniem technicznym podlegającym dozorowi technicznemu oraz pojazdu przystosowanego konstrukcyjnie do ruchu lewostronnego. 5. Okresowe badanie techniczne pojazdu przeprowadza się corocznie, z zastrzeżeniem ust. 6-10. 6. Okresowe badanie techniczne samochodu osobowego, samochodu ciężarowego o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, motocykla lub przyczepy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t przeprowadza się przed upływem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji, następnie przed upływem 5 lat od dnia pierwszej rejestracji i nie później niż 2 lata od dnia przeprowadzenia poprzedniego badania technicznego, a następnie przed upływem kolejnego roku od dnia przeprowadzenia badania. Nie dotyczy to pojazdu przewożącego towary niebezpieczne, taksówki, pojazdu samochodowego konstrukcyjnie przeznaczonego do przewozu osób w liczbie od 5 do 9, wykorzystywanego do zarobkowego transportu drogowego osób, pojazdu marki „SAM”, pojazdu zasilanego gazem, pojazdu uprzywilejowanego oraz pojazdu używanego do nauki jazdy lub egzaminu państwowego, które podlegają corocznym badaniom technicznym. 7. Okresowe badanie techniczne ciągnika rolniczego, przyczepy rolniczej oraz motoroweru przeprowadza się przed upływem 3 lat od dnia pierwszej rejestracji, a następnie przed upływem każdych kolejnych 2 lat od dnia przeprowadzenia badania. 8. Przepisy ust. 6 i 7 dotyczą również pojazdów, o których mowa w ust. 6 i 7, zarejestrowanych po raz pierwszy za granicą. W tym przypadku za dzień pierwszej rejestracji, o której mowa w ust. 6 i 7, przyjmuje się dzień pierwszej rejestracji za granicą. 9. Okresowe badanie techniczne autobusu przeprowadza się przed upływem roku od dnia pierwszej rejestracji i następnie co 6 miesięcy. 10. Przyczepa lekka i pojazd zabytkowy nie podlegają okresowym badaniom technicznym. W przypadku pojazdu zabytkowego, wykorzystywanego do zarobkowego transportu drogowego podlega on corocznym badaniom technicznym. 11. Niezależnie od badań, o których mowa w ust. 3-5, dodatkowemu badaniu technicznemu podlega pojazd: 1) skierowany przez organ kontroli ruchu drogowego: a) w razie uzasadnionego przypuszczenia, że zagraża bezpieczeństwu ruchu lub narusza wymagania ochrony środowiska, b) który uczestniczył w wypadku drogowym, w którym zostały uszkodzone zasadnicze elementy nośne konstrukcji nadwozia, podwozia lub ramy, z zastrzeżeniem pkt 5, lub noszący ślady uszkodzeń albo którego stan techniczny wskazuje na naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogące stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego; 2) skierowany przez starostę albo na wniosek posiadacza pojazdu: a) w celu identyfikacji lub ustalenia danych niezbędnych do jego rejestracji, b) jeżeli z dokumentów wymaganych do jego rejestracji wynika, że uczestniczył on w wypadku drogowym, lub narusza wymagania ochrony środowiska; 2a) skierowany przez starostę po otrzymaniu: a) informacji, o której mowa w art. 54f ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym, b) wniosku organu kontroli ruchu drogowego o konieczności przeprowadzenia dodatkowego badania technicznego pojazdu kategorii M2, M3, N2 i N3, przyczepy kategorii O3 i O4 i ciągnika kołowego kategorii T5 użytkowanego na drodze publicznej do wykonywania zarobkowego przewozu rzeczy; 3) w którym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym, z zastrzeżeniem art. 66 ust. 4 pkt 5 i 6, z wyłączeniem montażu instalacji do zasilania gazem; 4) który ma być używany jako taksówka, pojazd uprzywilejowany, pojazd do nauki jazdy, pojazd do przeprowadzania egzaminu państwowego lub pojazd odpowiednio przystosowany lub wyposażony zgodnie z przepisami o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych; 5) w którym została dokonana naprawa wynikająca ze szkody istotnej; 6) w którym w czasie badania technicznego stwierdzono ślady uszkodzeń lub naruszenie elementów nośnych konstrukcji pojazdu, mogących stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa ruchu drogowego; 7) dla którego określono wymagania techniczne w przepisach o podatku od towarów i usług, w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych lub w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych; 8) autobus, którego dopuszczalna prędkość na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h, co do zgodności z dodatkowymi warunkami technicznymi; 9) dla którego określono dodatkowe wymagania techniczne w międzynarodowych porozumieniach dotyczących międzynarodowego transportu drogowego; 10) wyposażony w blokadę alkoholową. 11a. Badaniu co do zgodności z warunkami technicznymi podlega pojazd zabytkowy przed pierwszą rejestracją na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 12. Badanie techniczne pojazdu z zamontowanym urządzeniem technicznym podlegającym dozorowi technicznemu może być przeprowadzone po przedstawieniu dokumentu wydanego przez właściwy organ dozoru technicznego, stwierdzającego sprawność urządzenia technicznego. 12a. Badanie techniczne pojazdu wyposażonego w blokadę alkoholową przeprowadza się po przedstawieniu dokumentu potwierdzającego kalibrację blokady alkoholowej, wystawionego przez producenta urządzenia lub jego upoważnionego przedstawiciela, ważnego przez okres 12 miesięcy od dnia wystawienia. 13. W razie powstania trudności w ustaleniu parametrów pojazdu, badanie techniczne może być przeprowadzone po przedstawieniu opinii rzeczoznawcy samochodowego, o którym mowa w art. 79a. 14. Termin ważności badania technicznego pojazdu, o którym mowa w ust. 4 pkt 2 lit. b, uznaje się, o ile nie jest dłuższy niż termin ważności badania technicznego ustalany na podstawie ust. 5-10. 15. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, zakres i sposób przeprowadzenia badań technicznych oraz wzory dokumentów stosowanych przy tych badaniach, uwzględniając w szczególności zakres warunków technicznych pojazdów podlegających badaniu. 16. Minister właściwy do spraw transportu, uwzględniając konieczność zapewnienia bezpiecznego korzystania z pojazdów zabytkowych oraz zakres warunków technicznych tych pojazdów podlegających badaniu, określi, w drodze rozporządzenia, zakres i sposób przeprowadzania badań zgodności tych pojazdów z warunkami technicznymi, wzory dokumentów związanych z tymi badaniami. Art. 81a. Wymiana drogomierza jest dopuszczalna, gdy drogomierz nie odmierza przebiegu pojazdu w sytuacji, w której ze względu na przeznaczenie drogomierza powinien ten przebieg odmierzać lub gdy jest konieczna wymiana elementu pojazdu, z którym drogomierz jest nierozerwalnie związany. Wymiana drogomierza może nastąpić tylko na drogomierz sprawny i właściwy dla danego typu pojazdu. Art. 81b. 1. Właściciel lub [posiadacz pojazdu, pojazdu wolnobieżnego] , pojazdu wolnobieżnego wchodzącego w skład kolejki turystycznej lub motoroweru, także niezarejestrowanego, który dokonał wymiany drogomierza, jest obowiązany w terminie 14 dni od dnia wymiany tego drogomierza przedstawić pojazd w stacji kontroli pojazdów w celu dokonania odczytu wskazania drogomierza, o którym mowa w art. 81a zdanie drugie, wraz z jednostką miary. Przepis art. 81 ust. 13 stosuje się odpowiednio. 2. Niedotrzymanie terminu, o którym mowa w ust. 1, nie stanowi podstawy odmowy przez stację kontroli pojazdów dokonania odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary. 3. Warunkiem dokonania odczytu, o którym mowa w ust. 1, jest uiszczenie przez właściciela lub posiadacza pojazdu opłaty za dokonanie odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary oraz opłaty ewidencyjnej. 4. Maksymalna wysokość opłaty za dokonanie odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary nie może przekroczyć 100 zł. Opłata stanowi przychód przedsiębiorcy prowadzącego stację kontroli pojazdów. 5. Czynność, o której mowa w ust. 1, przeprowadza się po złożeniu diagnoście przez właściciela lub posiadacza pojazdu pisemnego oświadczenia o wymianie drogomierza, sporządzonego na urzędowym formularzu. Oświadczenie zawiera: Zmiana w ust. 1 w art. 81b wejdzie w życie z dn. r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 2165). Dodany ust. 2a w art. 81b wejdzie w życie z dn. r. (Dz. U. z 2021 r. poz. 2165). 1) imię i nazwisko składającego oświadczenie; 2) numer PESEL składającego oświadczenie, a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL - serię, numer i nazwę dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz nazwę państwa, które wydało ten dokument; 3) adres zamieszkania składającego oświadczenie; 4) dane identyfikujące pojazd; 5) datę i przyczynę wymiany drogomierza; 6) oznaczenie miejsca i datę złożenia oświadczenia; 7) klauzulę o treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”; 8) czytelny podpis składającego oświadczenie. 6. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 5, składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Klauzula, o której mowa w ust. 5 pkt 7, zastępuje pouczenie o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. 7. Datę i przyczynę wymiany drogomierza stwierdza, na podstawie oświadczenia, o którym mowa w ust. 5, uprawniony diagnosta zatrudniony w stacji kontroli pojazdów. 8. Minister Sprawiedliwości określi, w drodze rozporządzenia: 1) wzór urzędowego formularza oświadczenia właściciela lub posiadacza pojazdu o wymianie drogomierza, mając na uwadze rzetelne dokumentowanie czynności związanych z wymianą drogomierza; 2) organ zobowiązany do przechowywania oświadczenia, o którym mowa w ust. 5, oraz sposób przekazywania tego oświadczenia, mając na uwadze znaczenie tego dokumentu dla gromadzonych informacji o pojeździe. 9. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia szczegółowe czynności uprawnionych diagnostów związane z dokonaniem odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary oraz wysokość opłaty za dokonanie odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary, mając na uwadze konieczność zapewnienia jednolitej procedury w zakresie dokonywania odczytu wskazania drogomierza wraz z jednostką miary, rzetelnego dokumentowania czynności związanych z wymianą drogomierza oraz koszty tych czynności, w tym niezbędny nakład pracy, a także zasady proporcjonalności opłat. Art. 82. 1. Organ dokonujący rejestracji pojazdu wpisuje do dowodu rejestracyjnego termin badania technicznego pojazdu. 2. Uprawniony diagnosta po wykonaniu badania technicznego pojazdu: 1) wydaje zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu; 2) wpisuje kolejny termin badania technicznego do dowodu rejestracyjnego, jeżeli jest wolne miejsce w odpowiedniej rubryce tego dowodu - po stwierdzeniu pozytywnego wyniku badania technicznego pojazdu. Art. 83. 1. Badanie techniczne przeprowadza się po uiszczeniu przez właściciela lub posiadacza pojazdu opłaty za przeprowadzenie badania technicznego i opłaty ewidencyjnej, w: 1) podstawowej stacji kontroli pojazdów - w zakresie: a) okresowego badania technicznego pojazdów o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 t, z zastrzeżeniem lit. c, b) dodatkowych badań technicznych w odniesieniu do pojazdów, o których mowa w lit. a, z zastrzeżeniem ust. 1a, c) badań technicznych przyczep przeznaczonych do łączenia z pojazdami określonymi w lit. a, o ile stacja spełnia wymagania, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 84a ust. 1 pkt 1 ustawy w zakresie długości stanowiska kontrolnego; 2) okręgowej stacji kontroli pojazdów - w zakresie: a) okresowego badania technicznego wszystkich pojazdów, b) dodatkowych badań technicznych w odniesieniu do pojazdów, o których mowa w lit. a, c) badań co do zgodności z warunkami technicznymi pojazdów zabytkowych. 1a. Badanie techniczne w zakresie badań co do zgodności z warunkami technicznymi autobusu, którego dopuszczalna prędkość na autostradzie i drodze ekspresowej wynosi 100 km/h, pojazdu przeznaczonego do przewozu towarów niebezpiecznych, pojazdu zabytkowego, pojazdu marki „SAM”, pojazdu, w którym dokonano zmian konstrukcyjnych lub wymiany elementów powodujących zmianę danych w dowodzie rejestracyjnym oraz pojazdu, dla którego określono wymagania techniczne w przepisach ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, a także dla którego określono dodatkowe wymagania w międzynarodowych porozumieniach dotyczących międzynarodowego transportu drogowego jest przeprowadzane wyłącznie w okręgowej stacji kontroli pojazdów. 1b. W przypadku dokonywania opłat, o których mowa w ust. 1, w obrocie bezgotówkowym za ich uiszczenie uważa się złożenie przez właściciela lub posiadacza pojazdu dyspozycji obciążenia rachunku bankowego, rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, rachunku płatniczego w instytucji płatniczej lub instytucji pieniądza elektronicznego na podstawie polecenia przelewu albo zapłaty za pomocą innego niż polecenie przelewu instrumentu płatniczego. 1c. Opłaty, o których mowa w ust. 1, mogą być uiszczone po przeprowadzeniu badania technicznego, jeżeli przewiduje to umowa zawarta między przedsiębiorcą prowadzącym stację kontroli pojazdów a właścicielem lub posiadaczem pojazdu. 1d. Obowiązek uiszczenia opłaty ewidencyjnej, o której mowa w ust. 1, nie dotyczy pojazdów niepodlegających rejestracji i pojazdów, o których mowa w art. 73 ust. 3. 2. Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów jest działalnością regulowaną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców i wymaga uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów. 2a. Stację kontroli pojazdów mogą prowadzić następujące podmioty niebędące przedsiębiorcami: 1) szkoła lub centrum kształcenia, kształcące w zawodach związanych z naprawą i eksploatacją pojazdów; 2) jednostka: a) organizacyjna służb podległych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, b) organizacyjna podległa lub nadzorowana przez Ministra Obrony Narodowej, ministra właściwego do spraw zdrowia, ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego i nauki lub ministra właściwego do spraw transportu, c) ochrony przeciwpożarowej, d) systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego. 2b. W stosunku do podmiotów, o których mowa w ust. 2a, stosuje się odpowiednio przepisy odnoszące się do przedsiębiorców określone w niniejszym rozdziale. 2c. Środki publiczne przekazywane na działalność podstawową podmiotów, o których mowa w ust. 2a, nie mogą być wykorzystane w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, o której mowa w ust. 2. 3. Stację kontroli pojazdów może prowadzić przedsiębiorca, który: 1) posiada siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) nie jest przedsiębiorcą, w stosunku do którego otwarto likwidację lub ogłoszono upadłość; 3) nie był prawomocnie skazany za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub przestępstwo przeciwko dokumentom - dotyczy osoby fizycznej lub członków organów osoby prawnej; 4) posiada wyposażenie kontrolno-pomiarowe oraz warunki lokalowe gwarantujące wykonywanie odpowiedniego zakresu badań technicznych pojazdów zgodnie ze szczegółowymi warunkami przeprowadzania tych badań; 5) posiada poświadczenie zgodności wyposażenia i warunków lokalowych z wymaganiami odpowiednio do zakresu przeprowadzanych badań wpisanego do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów; 6) zatrudnia uprawnionych diagnostów. 4. Poświadczenie, o którym mowa w ust. 3 pkt 5, wydaje za opłatą, w drodze decyzji, Dyrektor Transportowego Dozoru Technicznego, po dokonaniu sprawdzenia stacji kontroli pojazdów. Poświadczenie zachowuje ważność do czasu zmiany stanu faktycznego, dla którego zostało wydane, nie dłużej niż przez 5 lat od daty jego wydania. Art. 83a. 1. Organem właściwym do prowadzenia rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów jest starosta właściwy ze względu na miejsce wykonywania działalności objętej wpisem. 2. W przypadku gdy przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą, o której mowa w art. 83 ust. 2, w jednostkach organizacyjnych położonych na obszarze różnych powiatów, jest on obowiązany uzyskać wpis w odrębnych właściwych rejestrach na każdą z tych jednostek. 3. Wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów jest dokonywany na wniosek przedsiębiorcy zawierający następujące dane: 1) firmę przedsiębiorcy oraz jego adres i siedzibę albo miejsce zamieszkania; 2) numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym, o ile przedsiębiorca taki numer posiada, oraz numer identyfikacyjny REGON, o ile przedsiębiorca taki numer posiada; 3) numer identyfikacji podatkowej (NIP) - jeżeli podmiot jest obowiązany posługiwać się tym numerem na podstawie przepisów o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników; 4) adres stacji kontroli pojazdów przedsiębiorcy; 5) zakres badań, jakie przedsiębiorca zamierza przeprowadzać; 6) imiona i nazwiska zatrudnionych diagnostów wraz numerami ich uprawnień. 4. Wraz z wnioskiem przedsiębiorca składa oświadczenie następującej treści: „Oświadczam, że: 1) dane zawarte we wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów są kompletne i zgodne z prawdą; 2) znane mi są i spełniam warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów, określone w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym.”. 5. Oświadczenie powinno również zawierać: 1) firmę przedsiębiorcy oraz jego miejsce zamieszkania albo siedzibę i adres; 2) oznaczenie miejsca i datę złożenia oświadczenia; 3) podpis osoby uprawnionej do reprezentowania przedsiębiorcy, ze wskazaniem imienia i nazwiska oraz pełnionej funkcji. 5a. Minister właściwy do spraw transportu określi wzór wniosku o zmianę danych zawartych w rejestrze przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów oraz wzór wniosku o wykreślenie z rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów, w formie dokumentów elektronicznych w rozumieniu ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne. 6. W rejestrze przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów umieszcza się dane przedsiębiorcy, o których mowa w ust. 3, z wyjątkiem adresu zamieszkania, jeżeli jest on inny niż adres siedziby. 7. Starosta może wyrazić zgodę na umieszczanie nadanych cech identyfikacyjnych pojazdu przez stację kontroli pojazdów. Art. 83aa. Właściwy starosta wydaje z urzędu zaświadczenie o dokonaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów. Art. 83ab. 1. Właściwy starosta prostuje z urzędu wpis do rejestru zawierający oczywiste błędy lub niezgodności ze stanem faktycznym. 2. W przypadku zmiany danych wpisanych do rejestru przedsiębiorca jest obowiązany złożyć wniosek o zmianę wpisu w rejestrze w terminie 14 dni od dnia, w którym nastąpiła zmiana tych danych. Art. 83ac. 1. Właściwy starosta jest obowiązany dokonać wpisu przedsiębiorcy do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów w terminie 7 dni od dnia wpływu do niego wniosku o wpis wraz z oświadczeniem, o którym mowa w art. 83a ust. 4. 2. Jeżeli właściwy starosta nie dokona wpisu w terminie, o którym mowa w ust. 1, a od dnia wpływu wniosku do niego upłynęło 14 dni, przedsiębiorca może rozpocząć działalność. Nie dotyczy to przypadku, gdy starosta wezwał przedsiębiorcę do uzupełnienia wniosku o wpis nie później niż przed upływem 7 dni od dnia jego otrzymania. W takiej sytuacji termin, o którym mowa w zdaniu pierwszym, biegnie odpowiednio od dnia wpływu uzupełnienia wniosku o wpis. Art. 83b. 1. Nadzór nad stacjami kontroli pojazdów sprawuje starosta. 2. W ramach wykonywanego nadzoru starosta: 1) co najmniej raz w roku przeprowadza kontrolę stacji kontroli pojazdów w zakresie: a) zgodności stacji z wymaganiami, o których mowa w art. 83 ust. 3, b) prawidłowości wykonywania badań technicznych pojazdów, c) prawidłowości prowadzenia wymaganej dokumentacji; 2) wydaje zalecenia pokontrolne i wyznacza termin usunięcia naruszeń warunków wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów; 3) wydaje decyzję o zakazie prowadzenia przez przedsiębiorcę stacji kontroli pojazdów, skreślając przedsiębiorcę z rejestru działalności regulowanej, jeżeli przedsiębiorca: a) złożył oświadczenie, o którym mowa w art. 83a ust. 4, niezgodne ze stanem faktycznym, b) nie usunął naruszeń warunków wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów w wyznaczonym przez starostę terminie, c) rażąco naruszył warunki wykonywania działalności gospodarczej w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów. 2a. Decyzja, o której mowa w ust. 2 pkt 3, podlega natychmiastowemu wykonaniu. 2b. W przypadku wydania decyzji, o której mowa w ust. 2 pkt 3, jeżeli przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą objętą wpisem także na podstawie wpisów do innych rejestrów działalności regulowanej w tym samym zakresie działalności gospodarczej, z urzędu wykreśla się przedsiębiorcę także z tych rejestrów działalności regulowanej. 3. Starosta może powierzyć, w drodze porozumienia, czynności kontrolne Dyrektorowi Transportowego Dozoru Technicznego. 4. (uchylony) Art. 83ba. 1. Przedsiębiorca, którego wykreślono z rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów, może uzyskać ponowny wpis do rejestru w tym samym zakresie działalności gospodarczej nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji, o której mowa w art. 83b ust. 2 pkt 3. 2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do przedsiębiorcy, który wykonywał działalność gospodarczą bez wpisu do rejestru. Nie dotyczy to sytuacji określonej w art. 83ac ust. 2. Art. 83bb. Właściwy starosta wykreśla przedsiębiorcę z rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów na jego wniosek, a także po uzyskaniu informacji z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej lub Krajowego Rejestru Sądowego o wykreśleniu przedsiębiorcy. Art. 83c. Do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy stosuje się przepisy rozdziału 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców. Art. 84. 1. Badanie techniczne pojazdów wykonuje zatrudniony w stacji kontroli pojazdów uprawniony diagnosta. 2. Starosta wydaje uprawnienie do wykonywania badań technicznych, jeżeli osoba ubiegająca się o jego wydanie posiada wymagane wykształcenie techniczne i praktykę, odbyła wymagane szkolenie oraz zdała egzamin kwalifikacyjny. 2a. Egzamin, o którym mowa w ust. 2, przeprowadza za opłatą komisja powołana przez Dyrektora Transportowego Dozoru Technicznego. 2b. Przez wymagane wykształcenie techniczne i praktykę, o których mowa w ust. 2, rozumie się: 1) wyższe wykształcenie w obszarze nauk technicznych o specjalności samochodowej i udokumentowane 6 miesięcy praktyki w stacji kontroli pojazdów lub w zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów na stanowisku kontroli lub naprawy pojazdów albo 2) średnie wykształcenie techniczne lub wykształcenie średnie branżowe, o specjalności samochodowej i udokumentowany rok praktyki w stacji kontroli pojazdów lub w zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów na stanowisku kontroli lub naprawy pojazdów, albo 3) wyższe wykształcenie w obszarze nauk technicznych o specjalności innej niż samochodowa i udokumentowany rok praktyki w stacji kontroli pojazdów lub w zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów na stanowisku kontroli lub naprawy pojazdów, albo 4) średnie wykształcenie techniczne lub wykształcenie średnie branżowe, o specjalności innej niż samochodowa i udokumentowane 2 lata praktyki w stacji kontroli pojazdów lub w zakładzie (warsztacie) naprawy pojazdów na stanowisku kontroli lub naprawy pojazdów. 2c. Z obowiązku odbycia szkolenia, o którym mowa w ust. 2, jest zwolniona osoba ubiegająca się o wydanie uprawnienia do wykonywania badań technicznych, która ukończyła studia wyższe na kierunku studiów w obszarze nauk technicznych obejmującym wiedzę i umiejętności w zakresie diagnostyki samochodowej. 2d. Zwolnienie, o którym mowa w ust. 2c, następuje na podstawie dołączonych do wniosku dokumentów poświadczających ukończenie studiów wyższych. 2e. Do okresu praktyki, o którym mowa w ust. 2b pkt 1 i 3, wlicza się praktykę objętą programem studiów, pod warunkiem że praktyka jest odbywana na podstawie umowy zawartej między uczelnią a stacją kontroli pojazdów lub podmiotem, o którym mowa w art. 86 ust. 1. 3. Starosta cofa diagnoście uprawnienie do wykonywania badań technicznych, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli, o której mowa w art. 83b ust. 2 pkt 1, stwierdzono: 1) przeprowadzenie przez diagnostę badania technicznego niezgodnie z określonym zakresem i sposobem wykonania; 2) wydanie przez diagnostę zaświadczenia albo dokonanie wpisu do dowodu rejestracyjnego pojazdu niezgodnie ze stanem faktycznym lub przepisami. 4. W przypadku cofnięcia diagnoście uprawnienia do wykonywania badań technicznych, ponowne uprawnienie nie może być wydane wcześniej niż po upływie 5 lat od dnia, w którym decyzja o cofnięciu stała się ostateczna. Art. 84a. 1. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia: 1) szczegółowe wymagania w stosunku do stacji kontroli pojazdów przeprowadzających badania techniczne w określonym zakresie; 1a) wzór wniosku o wpis do rejestru przedsiębiorców prowadzących stację kontroli pojazdów oraz wzór zaświadczenia potwierdzającego wpis przedsiębiorcy do tego rejestru; 2) program szkolenia diagnostów, sposób przeprowadzania egzaminu kwalifikacyjnego, o którym mowa w art. 84 ust. 2, i wysokość opłaty za egzamin oraz wzory dokumentów związanych z uzyskaniem uprawnień do wykonywania badań technicznych; 3) wysokość opłat za: a) wydanie poświadczenia, o którym mowa w art. 83 ust. 3 pkt 5, b) przeprowadzenie badań technicznych. 2. Wydając rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw transportu uwzględni w szczególności warunki techniczne pojazdów podlegających badaniu, konieczność zapewnienia odpowiednich kwalifikacji diagnostów wykonujących badanie oraz koszty wykonywania badań. Art. 85. 1. Tramwaj i trolejbus podlegają odrębnym badaniom technicznym. 2. Minister właściwy do spraw transportu określi, w drodze rozporządzenia, zakres, warunki, terminy i sposób przeprowadzania badań technicznych tramwajów i trolejbusów oraz jednostki wykonujące te badania, uwzględniając w szczególności: 1) warunki techniczne pojazdów podlegających badaniu; 2) proces zużywania podstawowych części i elementów wyposażenia tych pojazdów mających bezpośredni wpływ na bezpieczeństwo ruchu; 3) odpowiednie wyposażenie jednostek wykonujących te badania. Art. 86. 1. Do pojazdów Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej i Krajowej Administracji Skarbowej wykorzystywanych przez Służbę Celno-Skarbową, których dotyczą warunki i tryb rejestracji określone w art. 73 ust. 3 oraz w art. 76 ust. 4 pkt 1, oraz pojazdów należących do obcych sił zbrojnych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie umów międzynarodowych, o których mowa w art. 73 ust. 2b, a także do pojazdów Państwowej Straży Pożarnej mają zastosowanie przepisy art. 83 ust. 1, z wyłączeniem wymogu posiadania zezwolenia starosty, o którym mowa w art. 83 ust. 1 pkt 1 lit. b. 2. Badania techniczne pojazdów służb, o których mowa w ust. 1, są przeprowadzane: 1) przez upoważnione komórki organizacyjne lub stacje kontroli pojazdów prowadzone przez służby, o których mowa w ust. 1, z wyłączeniem obcych sił zbrojnych przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) w stacjach kontroli pojazdów prowadzących działalność, o której mowa w art. 83 ust. 2. 3. Upoważnione do przeprowadzania badań technicznych komórki organizacyjne lub stacje kontroli, o których mowa w ust. 2 pkt 1, posiadają uprawnienia stacji kontroli pojazdów wyłącznie w odniesieniu do pojazdów służb, o których mowa w ust. 1. 4. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, minister właściwy do spraw finansów publicznych oraz Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu oraz po zasięgnięciu opinii Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Szefa Agencji Wywiadu, Komendanta Służby Ochrony Państwa i Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, a także Szefa Służby Kontrwywiadu Wojskowego i Szefa Służby Wywiadu Wojskowego, uwzględniając specyfikę wynikającą z przeznaczenia pojazdów służb, o których mowa w ust. 1, określą, w drodze rozporządzenia: 1) jednostki organizacyjne sprawujące nadzór nad komórkami organizacyjnymi i stacjami kontroli pojazdów przeprowadzającymi badania techniczne pojazdów oraz wydające upoważnienia do przeprowadzania badań technicznych, wzory dokumentów związanych z uzyskaniem upoważnień do wykonywania badań oraz wzór upoważnienia do ich przeprowadzania; 2) wymagania w stosunku do komórek organizacyjnych i stacji kontroli pojazdów upoważnionych do przeprowadzania badań technicznych pojazdów; 3) wzory dokumentów stosowanych przy badaniach technicznych pojazdów; 4) warunki i terminy przeprowadzania badań technicznych pojazdów; 5) okoliczności dopuszczające przeprowadzanie badań technicznych pojazdów, w stacjach kontroli pojazdów prowadzących działalność, o której mowa w art. 83 ust. 2, nieposiadających upoważnienia do badań technicznych pojazdów służb; 6) zasady i warunki współpracy przy wykonywaniu badań technicznych pojazdów innej służby niż właściwa dla komórki organizacyjnej przeprowadzającej badanie. Art. 86a. (uchylony)

Uznając oskarżonego winnym zarzutów sąd I instancji skazał go na rok pozbawienia wolności w zawieszeniu na 3 lata i grzywnę w wysokości 1 tys. złotych, a także nakazał zapłatę 5 tys. złotych tytułem częściowego naprawienia wyrządzonej szkody (art. 115 ust. 1 pr.aut. w zb. z art. 116 ust. 2 pr.aut., w zb. z art. 24 uznk).

Problematyczne jest nadal to, czy w art. 23 i art. 81 ust. 1 mowa jest o tym samym, czy też o różnych dobrach. Według pierwszego poglądu28 zarówno ochrona z kodeksu cywilnego (art. 23), jak i prawa au-torskiego (81 ust. 1) dotyczy tego samego dobra prawnego. Funkcją art. 81 ust. byłoby w takim wypadku jedynie dookreślenie, doprecyzowanie zakresu ochrony wizerunku statuowanej przez przepisy kodeksu cywilne-go. Za takim poglądem zdaniem jego zwolenników przemawiać mają argu-menty natury systemowej i celowościowej. Zatem wizerunek, niezależnie od tego, czy dochodzimy jego ochrony na podstawie przepisów czy prawa autorskiego, powinien być rozumiany jednakowo – jako „ustale-nie obrazu fizycznego zdatne do zwielokrotniania i do rozpowszechnienia”29. 26 Por. K. Czyżewski, s. 247. 27 T. Grzeszak, s. 543. Pewne wątpliwości może budzić to, jak dobro osobiste może zostać „od-kryte” – autorce chodziło tu zapewne o ustalenie przez sądy istnienia takiego dobra. 28 Reprezentowanego przez A. Matlak, s. 321. 29 Ibidem. Reprezentowany jest również pogląd odmienny30, według którego, sko-ro mamy dwa różne reżimy ochsko-rony wizerunku, to w każdym z nich po-winniśmy to pojęcie rozumieć odmiennie. Wynika ono z tezy, że art. 23 pełni inną funkcję niż art. 81 – upraszczając nieco te rozważania można powiedzieć, że art. 23 chroni osobę przed naruszeniem jej in-nych dóbr osobistych (jak prywatność, cześć, godność) za pośrednictwem wizerunku (np. opublikowanie w prasie karykatury obrażającej jakąś oso-bę), zaś art. 81. ust. 1 chroni swobodę, dowolność jednostki ludzkiej w decydowaniu, czy i w jaki sposób jej podobizna zostanie rozpowszech-niona (dla przyznania ochrony nie jest konieczne wykazanie naruszenia żadnego innego dobra osobistego), i jednocześnie interes ekonomiczny, jaki z wizerunkiem niektórych osób może się wiązać (znani aktorzy, spor-towcy). Zatem wizerunek z art. 81 ust. 1 to „odwzorowanie fizycz-nych cech człowieka, ewentualnie w połączeniu z charakterystycznymi dla niego rekwizytami ubioru”,31 pozwalającymi na identyfikację takiej osoby (taka definicja może być zakwalifikowana do pierwszej grupy poglą-dów na temat istoty wizerunku – o której była mowa wyżej – utożsamiają-cej go z wyglądem danej osoby). To samo pojęcie w art. 23 oznacza zaś „obraz postaci człowieka” jaki powstaje w odbiorze publicznym32, od-wzorowanie cech fizycznych osoby (jest to zatem definicja podobna do tej, którą zaproponował S. Grzybowski). Dalej autorka tego poglądu twierdzi, że pomiędzy tak rozumianymi przepisami art. 23 i 81 zachodzi kumulatywny zbieg przepisów (co oznacza, że pokrzywdzony może domagać się ochrony bądź na podsta-wie jednego przepisu, bądź drugiego, ale może również połączyć roszcze-nia z obu podstaw33). Zauważyć należy, że istotnie bardzo często będzie tak, że naruszenie swobody dysponowania własnym wizerunkiem będzie jednocześnie naruszeniem innego dobra osobistego (cześć, prywatność). Może być jednak tak (jak w podawanym przez E. Traple przykładzie za-mieszczenia czyjejś fotografii na wystawie, bez zgody osoby przedstawio-30 E. Traple, s. 813-816. 31 Ibidem, s. 816. 32 Ibidem, s. 816. 33 Z. Radwański, A. Olejniczak, Prawo zobowiązań. Cześć ogólna, Warszawa 2005, s. 365. nej), że nie dojdzie do naruszenia żadnego innego dobra prawnego poza wizerunkiem34. Wtedy zaś osoba przedstawiona będzie mogła zakazać roz-powszechniania wizerunku tylko na podstawie art. 81 ust. 1 rosz-czenie zaś oparte na podstawie art. 23 rozumianego tak jak powyżej, będzie niezasadne ze względu na brak naruszenia innego dobra osobistego. Nie można zatem w takiej sytuacji mówić o kumulatywnym zbiegu przepi-sów. Z poglądem o „wielości wizerunków” w prawie polskim trudno się zgo-dzić także z innego względu. E. Traple twierdzi, iż w art. 23 chodzi o ochronę wartości idealnej, jaką jest „poszanowanie spokoju psychicznego człowieka”35, stąd zaś ma wynikać, iż tylko takie rozpowszechnienie wize-runku, które uderza jednocześnie w inne dobra wymienione w tym przepi-sie (cześć) bądź chronione przez orzecznictwo (prywatność, kult pamięci bliskiej osoby zmarłej), mieści się w hipotezie norm z art. 23 i 24 Moż-na jedMoż-nak bronić także poglądu odmiennego. Kierując się niezachwianą wiarą w racjonalność polskiego ustawodawcy, należy stwierdzić, iż taki właśnie ustawodawca nie wymieniałby wyraźnie w treści przepisu osobne-go dobra, jakim jest wizerunek, tylko po to, aby za jeosobne-go pośrednictwem chronić inne dobra również wymienione w art. 23 bądź te, których ochronę za zasadną uzna orzecznictwo (poprzestałby zatem na wyraźnym wyszczególnieniu czci). Gdyby przyjąć pogląd cytowany wyżej, umiesz-czenie wizerunku w treści art. 23 byłoby pozbawione sensu, gdyż to nie on jest chroniony, ale inne dobra osobiste – sam wizerunek pełni tylko rolę środka, narzędzia do dokonywania ich naruszeń. Należy zatem moim zdaniem za trafny uznać pogląd odmienny, a mianowicie, że „wizerunek jest samodzielnym dobrem osobistym, nie stanowi jedynie przejawu, czy specjalnego aspektu prywatności”36 czy innego dobra osobistego. 34 W szczególności nie dojdzie wtedy moim zdaniem do naruszenia „spokoju psychicznego związanego ze sferą prywatności” (co sugeruje wspomniana Autorka), gdyż wizerunek przedstawiony na konkret-nej fotografii nie musi wiązać się w żaden sposób ze sferą życia rodzinnego, prywatnego czy intymne-go danej osoby (np. przypadkowa osoba została uwieczniona w trakcie spaceru ulicami Krakowa). Je-śli w takiej sytuacji zostanie wniesione powództwo, to głównie dla ochrony interesów majątkowych – tzn. uzyskania wynagrodzenia za rozpowszechnianie wizerunku. 35 E. Traple, s. 814. Reasumując, art. 23 nie stanowi zatem podstawy do opracowania innej definicji wizerunku, niż tej przyjętej na gruncie prawa autorskiego. W obu przypadkach chodzi o to samo dobro (które można naruszyć niezależnie od innych), zawsze zachodzi zbieg kumulatywny przepisów, a tylko od wy-boru pokrzywdzonego zależałoby, czy będzie dochodził swych roszczeń z art. 23 w zw. z 24 czy art. 81 ust. 1 czy z obu tych przepisów. Koniec powyższym wątpliwościom mogłaby przynieść postulowana przez wielu przedstawicieli doktryny ( J. Bartę i R. Markiewicza37, A. Matlaka38) interwencja ustawodawcy i uregulowanie ochrony wizerunku wyłącznie w kodeksie cywilnym (połączone z uchyleniem art. 81 i 83 Potwierdzałoby to definitywnie jednolitość pojęcia „wizeru-nek” na gruncie prawa polskiego.

Europejska sieć na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. 1. Zgodnie z art. 51 ust. 1 zostaje utworzona europejska sieć na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w celu objęcia jedną siecią sieci krajowych, organizacji i struktur administracyjnych działających w dziedzinie rozwoju obszarów wiejskich na poziomie Unii. 2.

W dniu 28 lutego 2017 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie wydał wyrok dotyczący udostępniania wizerunku bez zezwolenia i rozpowszechniania go. 1. Udostępnianie wizerunku bez zezwolenia - w ramach żartu 2. Stanowisko Sądu Apelacyjnego w sprawie udostępniania wizerunku bez zezwolenia 3. Udostępnianie wizerunku bez zezwolenia - wizerunek jako tło 4. Dozwolony użytek w prawie autorskim 5. Definicja satyry 6. Naruszenie czci 7. Udostępnianie wizerunku bez zezwolenia - czy to naruszenie prywatności? Zdaniem Sądu nie wymaga się zezwolenia na udostępnianie wizerunku osoby i rozpowszechnianie go, jeśli stanowi ona jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, a wyliczenie to ma charakter przykładowy. Dla zastosowania art. 81 ust. 2 pkt 2 rozstrzygające znaczenie ma zatem ustalenie w strukturze przedstawienia relacji między wizerunkiem osoby a pozostałymi elementami jego treści. Jeśli wizerunek osoby stanowi wyłącznie element akcydentalny lub akcesoryjny przedstawienia, czyli, że w razie jego usunięcia nie zmieniłby się przedmiot i charakter przedstawienia, to rozpowszechnianie nie wymaga przedmiotowej sprawie w powódka wystąpiła z pozwem przeciwko Telewizji domagając się zasądzenia od pozwanej na swoją rzecz kwoty 15000 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 1 lipca 2013 r. tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę oraz zaprzestania naruszania jej dóbr osobistych poprzez zakończenie emitowania programu w zakresie fragmentu, w którym wykorzystano jej wizerunek oraz usunięcia ze stron internetowych fragmentu tego nagrania. Ponadto powódka wniosła o zasądzenie od pozwanej kosztów procesu według norm wizerunku bez zezwolenia - w ramach żartuUzasadniając swoje żądanie, powódka wskazała, że była uczestniczką programu emitowanego przez telewizję, w której wyraziła zgodę na udostępniania wizerunku i wykorzystanie go w tym programie oraz w spotach reklamowych w telewizji jego dotyczących. W trakcie festiwalu organizowanego przez Telewizję fragment programu użyto w ramach żartu z prowadzącej, a w nim trzykrotnie była widoczna twarz powódki w ośmieszającym kontekście i z dyskredytującym ją komentarzem. Jednocześnie wizerunek powódki został przez pozwaną udostępniony publicznie podczas transmisji w ogólnopolskim paśmie programu. Powódka twierdziła, że pozwana naruszyła w ten sposób jej dobra osobiste w postaci prawa do wizerunku, prawa do prywatności oraz dobrego odpowiedzi na pozew Telewizja wniosła o oddalenie powództwa w całości i obciążenie powódki kosztami postępowania, zaprzeczając w całości twierdzeniom pozwu i zawartym w nim powyższe stanowisko, pozwana zanegowała to, aby w przedłożonym przez powódkę zapisie audiowizualnym znajdowały się fragmenty audycji w których obiektywnie rozpoznawalna jest jakakolwiek inna osoba poza prowadzącą. Nadto wizerunek powódki, o ile w spornej audycji występował, był wkomponowany w większą całość, a rozpoznawalna była jedynie audycja wraz z jej prowadzącą. Osoba powódki nie była w ogóle przedmiotem zainteresowania twórców występujących na scenie, a satyra była nakierowana wyłącznie na osobę prowadzącej. Jednocześnie satyryczna konwencja utworu wymagała odpowiedniej ilustracji, stąd też pojawiały się urywki rozpowszechnionych utworów, co dopuszcza art. 29 ust. 1 pr. aut. Pozwana wskazał również, że nie jest właścicielem ani administratorem strony internetowej, której dotyczy żądanie usunięcia Sądu Apelacyjnego w sprawie udostępniania wizerunku bez zezwoleniaSąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie oddalił powództwo. Apelację od tego wyroku wniosła powódka, zaskarżając go w Apelacyjny orzekł jest nieuzasadniona, a podniesione w niej zarzuty nie znalazły uznania Sądu II - ej instancji. Sąd Okręgowy dokonał bowiem prawidłowych ustaleń faktycznych, które Sąd Apelacyjny przyjmuje za własne. Również dokonana w oparciu o te ustalenia ocena prawna zgłoszonych żądań nie budzi zastrzeżeń, a co za tym idzie nie może podlegać weryfikacji w ramach kontroli uznał Sąd I - ej instancji, że nie wymaga się zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku osoby, jeśli stanowi ona jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza, a wyliczenie to ma charakter przykładowy. Dla zastosowania art. 81 ust. 2 pkt 2 pr. aut. rozstrzygające znaczenie ma zatem ustalenie w strukturze przedstawienia relacji między wizerunkiem osoby a pozostałymi elementami jego treści. Jeśli wizerunek osoby stanowi wyłącznie element akcydentalny lub akcesoryjny przedstawienia, czyli, że w razie jego usunięcia nie zmieniłby się przedmiot i charakter przedstawienia, to rozpowszechnianie nie wymaga wizerunku bez zezwolenia - wizerunek jako tło Biorąc pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, że fragment utworu, w którym znalazł się wizerunek powódki, dotyczył prowadzącej ten program i jej pożycia małżeńskiego, zakończonego rozwodem. Wpływ jej aktywności w programie na rozpad pożycia małżeńskiego określony w komentarzu jako "wysprzątanie domu nie tylko z kurzu, ale i z małżonka" zobrazowany został scenami z udziałem męża, w tym z rozprawy rozwodowej i właśnie fragmentem programu z udziałem powódki. Ukazanie jej twarzy nie ma zaś żadnego związku z tematem satyry, ani wypowiedzianym komentarzem i z tego powodu określić je można jako tło dla prezentacji głównego wątku, z czym niesłusznie polemizuje konsekwencji trafnie przyjął Sąd Okręgowy, że o akcesoryjnym charakterze użycia wizerunku powódki świadczy to, że w razie jego usunięcia nie zmieniłby się przedmiot i charakter tego utworu. Bez znaczenia pozostaje tu akcentowana w apelacji okoliczność zbliżenia na twarz powódki, gdyż nawet ten element nie miał żadnego związku z prezentowaną tezą i nie uczynił powódki tematem przedstawienia. Nie była to zresztą prezentacja na tyle wyraźna i długa, by powódka stała się w niej istotną postacią. Stąd też do naruszenia art. 81 ust. 2 pkt 2 pr. aut. nie użytek w prawie autorskimPonadto przy rozpoznaniu niniejszej sprawy należy mieć na uwadze postać dozwolonego użytku z art. 29 pr. aut., który nie został ograniczony do wskazanego kręgu uprawnionych, ani do określonej kategorii utworu z zastrzeżeniem jedynie dotyczącym jego wielkości. Warunkiem legalności cytatu jest skorzystanie z utworu, który został rozpowszechniony tj. udostępniony w warunkach określonych w art. 6 ust. 1 pkt 3 pr. aut., a w niniejszej sprawie powódka niewątpliwie upowszechniła swój wizerunek w art. 29 pr. aut. przewiduje, że wykorzystany może być drobny utwór w całości, zaś inne utwory mogą być wykorzystane w urywkach lub fragmentach, a właśnie fragmentaryczne wykorzystanie miało miejsce w niniejszej sprawie. Jednocześnie należy przyjąć, że zamieszczenie może odbywać się w każdy sposób tj. na każdym polu eksploatacji. W niniejszej sprawie mamy do czynienia z użyciem fragmentu programu w filmowym materiale satyrycznym, co także jest polem eksploatacji. Dalej wykorzystanie utworu w ramach cytatu powinno się mieścić w utworze stanowiącym samoistną całość, a stanowi ją sporny materiał. Jednocześnie ustawa zakreśla cele, jakim może służyć cytat. Celem takim jest wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawa gatunku twórczości. O ile parodia, pastisz i karykatura uzyskały w art. 29 (1) pr. aut. swój odrębny status uprawniający do wykorzystania innych utworów w zakresie uzasadnionym prawami tych gatunków twórczości, to satyra mieści się w ogólnej formule art. 29 pr. satyrySatyra ze swej natury to utwór ośmieszający lub piętnujący ukazywane w nim zjawiska lub osoby, stąd sięga się w niej często do wyolbrzymienia, karykatury, czy paradoksu. Typową cechą satyry jest dążenie do ośmieszenia tego, co jej autorowi wydaje się szkodliwe, bezwartościowe lub błędne, dlatego często przedstawia ona rzeczywistość "w krzywym zwierciadle". Niezaprzeczalnie zaś posłużenie się tym gatunkiem w celu ośmieszenia tematyki programu wymagało użycia jego fragmentu i uprawniało do tego, co czyni działanie strony pozwanej pozbawionym cechy czciPrawidłowo Sąd Okręgowy zastosował również art. 23 i 24 i ocenił, że nie doszło do naruszenia nie tylko prawa do wizerunku powódki, ale także jej dobra osobistego w postaci czci w jej zewnętrznym aspekcie. Powoływane przez powódkę okoliczności związane z ośmieszeniem w otoczeniu i zakłóceniem spokojnej egzystencji należy bowiem zakwalifikować jako wskazujące na poszukiwanie ochrony wartości w postaci właśnie dobrego twierdzeniom apelacji brak jest podstaw do twierdzenia, że w odbiorze przeciętnego widza celem programu był nie tylko żart z prowadzącej, ale również zdyskredytowanie powódki w ośmieszającym kontekście i z poniżającym ją komentarzem. Przedstawiono bowiem wyłącznie sceny z życia prowadzącej, które korespondują z przekazem o "wysprzątaniu domu z męża". Brak jest zaś takiego elementu przekazu odnośnie osoby powódki. Zgoła odmiennie przedstawiałaby się sytuacja, gdyby jednocześnie zamieszczono ten fragment programu, gdzie powódka mówi o tym, że zostawił ją mąż. Sam zaś wizerunek powódki zaprezentowany jako scena z programu nie daje podstawy do powiązania jej osoby z satyrycznym przekazem dotyczącym związku pomiędzy udziałem w programie a rozpadem małżeństwa. Ewentualne uwagi otoczenia pod adresem powódki mogły być zatem wyłącznie efektem występu powódki w programie, a nie spornego wizerunku bez zezwolenia - czy to naruszenie prywatności?Powódka nie wykazała także, by doszło do naruszenia jej prywatności, gdyż nie ujawniono żadnych informacji objętych tą prawnie chronioną sferą życia. Sam wizerunek powódki, utrwalony na potrzeby programu telewizyjnego, a nie w sytuacji prywatnej, także nie był nośnikiem tego rodzaju wskazać należy, że strona pozwana konsekwentnie w toku sprawy powoływała się na brak możliwości realizacji zgłoszonych przez powódkę roszczeń niemajątkowych z uwagi na brak tytułu prawnego do portalu, na którym zamieszczono sporne nagranie. Powódka nie podjęła zaś żadnej inicjatywy dowodowej zmierzającej do wykazania, że pozwana jest właścicielem lub administratorem strony internetowej, której żądanie usunięcia nagrania dotyczy i by dokonywała samodzielnie dalszych naruszeń dóbr osobistych powódki. Już chociażby z tego względu wyrok Sądu Okręgowego w zakresie oddalającym żądanie ochrony niemajątkowej odpowiada na uwadze powyższe, Sąd Apelacyjny oddalił apelację jako pozbawioną uzasadnionych podstaw na podstawie art. 385 Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 28 lutego 2017 r., sygnatura I ACa 2383/15
strefa zamieszkania to królestwo pieszych i dzieci: pieszy może chodzić całą szerokością drogi, po zmroku nie musi nosić elementów odblaskowych i ma pierwszeństwo przed każdym pojazdem (art. 11 ust. 5 pord); dzieci w wieku do 7 lat mogą poruszać się po strefie zamieszkania bez starszego opiekuna („starszego”, czyli takiego
[responsivevoice_button voice="Polish Female" buttontext="Przeczytaj na głos tekst artykułu."]Ochrona wizerunku personelu jednostki wizerunku personelu jednostki medycznej. Wizerunek to dane osobowe, które w zależności od stanu faktycznego będą stanowiły informację o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osobie fizycznej. Forma jego utrwalenia nie ma tu większego znaczenia natomiast istotne będzie, jakie narzędzia zostaną wykorzystane do jego przetwarzania. Wizerunek obejmuje zarówno zdjęcie jak i np. nagranie z monitoringu. Sposób przetwarzania wizerunku pozwoli na rozstrzygnięcie czy w przypadku wykorzystania konkretnego wizerunku dochodzi do przetwarzania danych zwykłych czy szczególnej kategorii. Wizerunek twarzy może stać się np. danymi określanymi jako szczególnie chronione, jeśli jego przetwarzanie odbywa się przy użyciu specjalnych technik takich jak techniki dla celów osobistych, domowych. W przypadku, kiedy przetwarzanie (np. nagrywanie) wizerunku innej osoby ma służyć celom osobistym i domowym to powinno ono zostać poprzedzone uzyskaniem zgody w sensie potocznym. Nie jest to wymagane z punktu widzenia przepisów prawa ale zasady współżycia społecznego nakazują uszanować fakt, że ktoś może sobie nie życzyć, aby go nagrywać czy robić zdjęcia podczas, gdy wykonuje swoją pracę, odpoczywa itd. Każdy, kto chciałby wykorzystać wizerunek innej osoby w celach wykraczających poza osobiste i domowe np. pracodawca wizerunki swoich pracowników , czy pacjent wizerunek personelu szpitala nie może zapominać zarówno o regulacjach RODO[1], jak i o przepisach ustawy o pr. aut.[2].Rozpowszechnianie do zasady, zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy o pr. aut. nie można rozpowszechniać cudzego wizerunku bez zgody osoby na nim przedstawionej z następującymi wyjątkami:Osoba, której wizerunek ma być rozpowszechniony jest osobą powszechnie znaną, a jej wizerunek utrwalono w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych (w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych);Wizerunek osoby stanowi jedynie szczegół całości takiej jak: zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza;Osoba otrzymała umówioną zapłatę za rozpowszechnianie wizerunku jest bezprawne. W pozostałych przypadkach rozpowszechnianie wizerunku bez wymaganej prawem zgody jest bezprawne. Wynika to z ochrony dóbr osobistych jednostki oraz konieczności zapewnienia jej wyłącznego prawa do decydowania o rozpowszechnianiu własnego wizerunku. Rozpowszechnianie wizerunku zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 3) ustawy o pr. aut. oznacza udostępnienie go publicznie w jakikolwiek sposób, czyli np. umieszczenie zdjęcia na portalu społecznościowym, w stopce służbowych wiadomości, w folderze reklamowym przekazywanym potencjalnym kontrahentom itp. Jednocześnie rozpowszechnianie wizerunku stanowi bez wątpienia przetwarzanie danych osobowych, o którym mowa w art. 4 ust. 2 RODO. Oznacza to, że aby mieć prawo do rozpowszechniania wizerunku innej osoby trzeba wykazać się posiadaniem przesłanek legalizujących z przesłanek będzie zgoda osoby, której wizerunek ma być rozpowszechniany, wyrażona na podstawie art. 81 ust. 1 ustawy o pr. aut. w związku z art. 6 ust. 1 lit. a) RODO. Zgoda taka musi spełniać następujące wymogi: być dobrowolna, konkretna, świadoma i jednoznaczna. Oznacza to, że Administrator danych osobowych, zgodnie z motywem (42) RODO jest zobowiązany przygotować oświadczenie o wyrażeniu zgody w formie zrozumiałej i łatwo dostępnej, jasnym i prostym językiem i niezawierające nieuczciwych warunków. Oświadczenie takie powinno zawierać tożsamość Administratora danych oraz zamierzone cele przetwarzania danych gruncie przepisów ustawy o pr. aut. ważne jest, aby osoba wyrażająca zgodę miała świadomość w jaki sposób jej wizerunek będzie rozpowszechniany. Oznacza to, że taka zgoda nie może być zbyt ogólna, a osoba, której dane dotyczą znała okoliczności, w których wizerunek może być upubliczniany, w tym formę przedstawienia wizerunku, miejsce, czas publikacji, a także to, jakim ewentualnym komentarzem wizerunek będzie danych osobowych musi pamiętać również o tym, że osoba, która wyrazi zgodę na rozpowszechnianie wizerunku ma prawo do odwołania tej zgody zarówno na gruncie ustawy o pr. aut. jak i RODO. W przypadku ustawy o pr. aut. zgoda na rozpowszechnianie wizerunku może być odwołana w każdym czasie, chyba, że odwołanie to staje się bezprzedmiotowe, ponieważ interes majątkowy został już zrealizowany, np., gdy zdjęcie zostało już upublicznione w sposób ustalony pomiędzy stronami. Odwołanie takie działa więc od chwili złożenia stosownego oświadczenia woli na przyszłość. Na gruncie tej ustawy osoba, której wizerunek dotyczy będzie miała również możliwość zakazania rozpowszechniania swojego wizerunku, jeśli w świetle nowych okoliczności, czynność ta będzie naruszać inne jej prawa osobiste, np. prawo do przypadku zgody wyrażonej na podstawie RODO zgoda na przetwarzanie danych w postaci wizerunku może być odwołana w każdym czasie, przy czym pozostanie ona bez wpływu na zgodność z prawem takiego przetwarzania przed jej wycofaniem. Sytuacja mocno się skomplikuje w przypadku, kiedy Administrator danych osobowych rozpowszechni już wizerunek danej osoby, a ona zażąda realizacji prawa z art. 17 RODO do bycia zapomnianym. Wówczas Administrator danych osobowych będzie zobowiązany podjąć rozsądne działania w celu poinformowania innych administratorów przetwarzających ten wizerunek, że osoba żąda realizacji prawa do bycia zapomnianym a tym samym np. usunięcia wszystkich linków do tych danych oraz ich sytuacji, w której zgoda na przetwarzanie wizerunku miałaby być pobierana przez pracodawcę od pracownika Administrator danych osobowych musi mieć świadomość, że, zgodnie z motywem (43) RODO, zgoda nie powinna stanowić ważnej podstawy prawnej przetwarzania danych w szczególnych przypadkach, tj., gdy istnieje wyraźny brak równowagi między osobą, której dane dotyczą a Administratorem danych osobowych czy gdy Administrator danych osobowych jest organem publicznym. W takich sytuacjach jest mało prawdopodobne by zgoda została wyrażona dobrowolnie. Zgody, bowiem nie uważa się za dobrowolną wówczas, gdy istnieje brak równowagi miedzy stronami a w przypadku relacji pracodawca-pracownik taka sytuacja jest bardzo uzasadniony interes administratora danych osobowychInną przesłanką legalizującą dla przetwarzania tych danych może być także art. 6 ust. 1 lit. f), RODO, czyli konieczność przetwarzania do celów wynikających z prawnie uzasadnionych interesów realizowanych przez Administratora danych osobowych. Zastosowanie tej przesłanki wymaga przeprowadzenia tzw. testu równowagi, który służy ustaleniu, czy interesy lub podstawowe prawa i wolności osoby nie mają charakteru nadrzędnego w stosunku do interesów Administratora danych osobowych. Test musi zostać przeprowadzony przed rozpoczęciem przetwarzania danych, ponieważ od jego wyniku zależy to czy Administrator danych osobowych będzie mógł się powołać przy przetwarzaniu na podstawę z art. 6 ust. 1 lit. f) ocena planowanego rozstrzygnięcia. Administrator danych osobowych powinien oceniać niezbędność przetwarzania na podstawie prawnie uzasadnionego interesu odrębnie dla konkretnych kategorii danych. Np. w sytuacji przetwarzania wizerunku pracowników np. na identyfikatorach czy kartach dostępu do pomieszczeń pracodawca będzie mógł się powołać na prawnie uzasadniony interes wówczas, gdy wizerunek będzie tam zamieszczany ze względów bezpieczeństwa (konieczność weryfikacji osób mających dostęp do pomieszczenia objętego szczególnymi wymogami bezpieczeństwa). Przesłanka ta w wielu przypadkach nie będzie stanowiła podstawy dla przetwarzania polegającego na rozpowszechnianiu wizerunku, chociaż wyjątkiem od tej zasady może być np. umieszczenie wizerunku rzecznika prasowego danej organizacji na jej stronie pacjent może nagrać przebieg wizyty lekarskiej bez zgody przez pacjenta lub osobę mu towarzyszącą przebiegu wizyty lekarskiej bez zgody lekarza stało się w obecnych czasach coraz bardziej powszechne. Pacjenci za pomocą dowodu z nagrania starają się wykazać, że zachowanie lekarza było nieodpowiednie lub, że np. dokumentacja medyczna jest prowadzona w sposób nieprawidłowy, ponieważ lekarz nie dokonuje do niej wpisu wszystkich informacji, które mu pacjent przekazuje. Samo nagrywanie przez pacjenta jego własnej wizyty nie stanowi przestępstwa w rozumieniu przepisów ustawy Pacjent jest bowiem uprawniony do uzyskiwania informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Sytuacja, w której pacjent na swojej wizycie nagrywa wyłącznie dźwięk niczym nie różni się od tej, w której zapisywałby sobie zalecenia lekarskie na kartce papieru. Lekarz nie może odmówić pacjentowi udzielenia informacji o stanie zdrowia powołując się na brak zgody na nagrywanie rozmowy. Odmowa taka mogłaby być bowiem uznana za naruszenie podstawowego prawa pacjenta, jakim jest prawo do informacji o stanie zdrowia.[4]Nagranie przez pacjenta własnej wizyty. Samo nagrywanie przez pacjenta jego własnej wizyty nie stanowi przestępstwa w rozumieniu przepisów ustawy Pacjent jest bowiem uprawniony do uzyskiwania informacji o swoim stanie zdrowia, rozpoznaniu, proponowanych oraz możliwych metodach diagnostycznych i leczniczych, dających się przewidzieć następstwach ich zastosowania albo zaniechania, wynikach leczenia oraz rokowaniu. Inaczej sytuacja wygląda wtedy, kiedy obca osoba, nieupoważniona przez pacjenta do uzyskiwania informacji o jego stanie zdrowia, nagrałaby cudzą rozmowę. Tego typu działanie może zostać uznane za przestępstwo zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności lub karą pozbawienia wolności do lat 2, z art. 267 § 3 a ujawnienie nagranej w ten sposób rozmowy za przestępstwo z art. 267 § 4 Zgodnie z treścią art. 267 § 3 karze podlega ten, kto w celu uzyskania informacji, do której nie jest uprawniony, posługuje się urządzeniem podsłuchowym, wizualnym albo innym urządzeniem lub oprogramowaniem. Takim urządzeniem może być każde służące do rejestracji dźwięku i obrazu, a więc np. telefon komórkowy, kamera, aparat fotograficzny czy rejestrowanie przebiegu wizyty nie wymaga zgody lekarza a konieczność jej uzyskania pojawia się dopiero w momencie publikacji nagrania ujawniającego wizerunek i dopiero to opublikowanie może powodować powstanie odpowiedzialności po stronie nagrywającego. Potajemne rejestrowanie rozmów narusza zagwarantowane w art. 49 Konstytucji RP prawo do wolności i ochrony tajemnicy komunikowania się oraz może zostać uznane za ingerencję w dobra osobiste osoby nagrywanej. Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku sąd uzna takie nagranie za naruszenie dóbr osobistych lekarza. Zgodnie z art. 24 ochrona przysługuje jedynie przed bezprawnym naruszeniem dobra osobistego, co oznacza, że jeśli działanie było zgodne z zasadami współżycia społecznego lub też zmierzało do ochrony uzasadnionego interesu społecznego lub prywatnego to nie będzie ono nosiło cech bezprawności. Pacjent może bowiem próbować dowodzić, że nagranie którego dokonał było uzasadnione i usprawiedliwione koniecznością ochrony większego dobra niż tajemnica komunikowania się czyli jego zdrowia i życia lub potrzebą wykazania nagannego zachowania lekarza czy funkcjonowania podmiotu leczniczego, którego działalność jest finansowana ze środków przez pacjenta nagrania bez zgody lekarza. Z inną sytuacją w sensie prawnym mamy do czynienia wówczas, gdy pacjent zarejestruje obraz i dźwięk podczas swojej wizyty lekarskiej ,a następnie opublikuje takie nagranie bez zgody lekarza np. na portalach społecznościowych. Takie działanie narusza w szczególności przepisy art. 81 ust. 1 ustawy o pr. aut., ponieważ rozpowszechnianie wizerunku wymaga wyraźnej zgody nagrywanego. Jeżeli lekarz nie wyraził zgody na rozpowszechnianie swojego wizerunku może dochodzić swoich praw przed sądem cywilnym. Środki ochrony razie rozpowszechniania wizerunku osoby na nim przedstawionej bez wymaganego prawem zezwolenia przysługują roszczenia wymienione w art. 78 ust. 1 ustawy o pr. aut. tj. żądanie zaniechania rozpowszechniania wizerunku, usunięcia skutków niezgodnego z prawem rozpowszechniania czy też żądanie odpowiedniej kwoty tytułem zadośćuczynienia lub przekazania określonej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Oczywiście osobie, której wizerunek jest przetwarzany niezgodnie z przepisami prawa przysługuje również prawo do złożenia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych oraz prawo ochrony prawnej przed której wizerunek rozpowszechniono bezprawnie może dochodzić swoich roszczeń na gruncie art. 448 w związku z art. 24 ponieważ wizerunek jest traktowany jako dobro osobiste w rozumieniu art. 23 Z tego względu może domagać się zaniechania działania zagrażającego jego dobru osobistemu zadośćuczynienia pieniężnego lub np. zapłaty określonej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Może również żądać, aby osoba, która dopuściła się naruszenia podjęła czynności konieczne do usunięcia jego skutków. W przypadku, gdy została wyrządzona szkoda majątkowa poszkodowany może wnosić o jej naprawienie na zasadach ogólnych, czyli wykazując działanie szkodzące, szkodę oraz związek przyczynowy pomiędzy tym działaniem a powstaniem szkody. Oznacza to, że jeśli poszkodowany domaga się zadośćuczynienia za doznaną krzywdę na podstawie środków ochrony naruszonych dóbr osobistych (art. 448 w związku z art. 24 § 1 to przesłanką roszczenia o zapłatę zadośćuczynienia jest tu wykazanie przez pokrzywdzonego faktu naruszenia konkretnego dobra osobistego oraz doznania krzywdy na skutek owego naruszenia. Skoro natomiast art. 24 § 1 formułuje domniemanie bezprawności naruszenia dóbr osobistych, zatem to na pozwanym ciąży obowiązek wykazania, że jego działanie naruszające dobra osobiste powoda nie było z art. 24 § 3 roszczenia te mogą być dochodzone łącznie z roszczeniami wynikającymi z art. 78 ust. 1 ustawy o pr. podstawę dochodzenia roszczeń odszkodowawczych z tytułu poniesionej szkody majątkowej lub niemajątkowej daje osobie, której dane były przetwarzane niezgodnie z prawem, również art. 82 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych)[2] Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych ( z 2020 r. poz. 288)[3] Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks Karny ( z 2020 r. poz. 568 ze zm.)[4] Sąd Apelacyjny w Poznaniu wskazał w wyroku z dnia 8 marca 2018 r. (I A Ca 917/17), że naruszenie prawa pacjenta do informacji występuje już z chwilą nieudzielenia pacjentowi informacji, bez względu na to, czy wystąpiły skutki w postaci uszkodzenia lub rozstroju zdrowia.[5] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny ( z 2020 r. poz. 875)
Podstawą prawną przetwarzania Państwa danych najczęściej jest art. 6 ust. 1 lit. c, d i e rozporządzenia 2016/679: art. 81 ust. 1 Pr. Aut., wypełnienie obowiązku prawnego ciążącego na administratorze; ochrona żywotnych interesów osoby, której dane dotyczą, lub innej osoby fizycznej; wykonywanie zadania realizowanego w interesie
W artykule Trener i jego prawa autorskie do materiałów szkoleniowych przybliżyłem zasady, na jakich nauczyciele i szkoleniowcy mogą korzystać z cudzych ćwiczeń i metod prowadzenia zajęć oraz z grafik, filmów lub tekstów. Pisałem również o tym, co zrobić, gdy uczestnik zajęć żąda „udostępnienia” mu skryptu albo całej prezentacji ze szkolenia. Dzisiaj odpowiem na zadawane przez Was pytania o to, co zrobić w sytuacji, gdy uczestnik szkolenia lub lekcji chce udostępnić w Internecie nagrania lub fotografie z zajęć? Kto powinien wyrazić na to zgodę? I czy nauczyciel może obdarowywać swoich kursantów kserokopiami różnych publikacji, niekoniecznie własnego autorstwa? W obu przypadkach wskazana jest duża ostrożność. Na ile duża? O tym poniżej. Prawa autorskie w pracy nauczyciela. Prawa autorskie w pracy nauczyciela – zakres ochrony Na początek trzeba zauważyć, że nie wszystkie wytwory pracy intelektualnej są objęte prawem autorskim. Nie są chronione na przykład: akty normatywne lub ich urzędowe projekty; urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole; opublikowane opisy patentowe lub ochronne; proste informacje prasowe. Co to oznacza dla nauczyciela? To, że może z nich swobodnie korzystać na użytek szkoleń. Oczywiście z zastrzeżeniem, że urzędowe dokumenty i materiały mogą zawierać treści chronione innymi przepisami, np. dotyczącymi ochrony danych osobowych. Więcej na ten temat dowiecie się z naszego cyklu dot. RODO. Prawa autorskie w pracy nauczyciela – dozwolony użytek publiczny Jak sprawa wygląda w razie rozpowszechniania wśród uczestników ksero, skanu czy printscreen publikacji, które nie są „prostymi informacjami prasowymi”? Np. artykułów stworzonych przez autorów tworzących materiały edukacyjne na Nie mówiąc o artykułach naukowych, rozdziałach książek, ale również ilustracjach i nośnikach z nagraniami audiowizualnymi. Czy w tym przypadku zawsze można powołać się na tzw. dozwolony użytek publiczny lub prawo cytatu? Można, ale nie zawsze… Reguły korzystania z dozwolonego użytku publicznego są bardziej złożone od zasad dozwolonego użytku osobistego. Nauczyciel może mieć najczęściej do czynienia z art. 27 prawa autorskiego. Zgodnie z tym przepisem: instytucje oświatowe (1) czyli szkoły, placówki kształcenia ustawicznego, placówki doskonalenia nauczycieli, uczelnie (2), zarówno publiczne, jak i niepubliczne, akademickie oraz zawodowe, jednostki naukowe (3), więc podstawowe jednostki organizacyjne uczelni, PAU, jednostki naukowe PAN, instytuty badawcze mogą na potrzeby zilustrowania treści przekazywanych w celach dydaktycznych lub w celu prowadzenia badań naukowych, korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale i w tłumaczeniu oraz zwielokrotniać w tym celu rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów. Ponadto w myśl tego przepisu, jeżeli utwór jest udostępniony online, korzystanie z niego nawet w podanych celach jest dozwolone wyłącznie dla ograniczonego kręgu osób uczących się, nauczających lub prowadzących badania naukowe. Jeżeli trener nie prowadzi zajęć w uczelni czy szkole, pozostaje mu skorzystać z prawa cytatu, ponieważ otwiera ono o wiele szersze możliwości. Prawa autorskie w pracy nauczyciela – prawo cytatu Prawo cytatu to uprawnienie, które polega na tym, że wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów oraz rozpowszechnione utwory plastyczne, utwory fotograficzne lub drobne utwory w całości, w zakresie uzasadnionym celami cytatu, takimi jak wyjaśnianie, polemika, analiza krytyczna lub naukowa, nauczanie lub prawami gatunku twórczości (art. 29 pr. aut.). Prowadzenie szkoleń zdecydowanie służy „wyjaśnianiu” i „nauczaniu”. Trzeba jednak zauważyć, że cytat (np. fragment artykułu prasowego czy monografii) musi stanowić część utworu w rozumieniu prawa autorskiego. W pracy trenerskiej takim utworem może być skrypt z komentarzami do prezentowanych treści. Warto zwrócić uwagę, że sam zbiór, antologia lub wybór cudzych utworów może być objęty prawem autorskim, o ile przyjęty w nich dobór, układ lub zestawienie ma twórczy charakter (art. 3 pr. aut.). Przykładem(4) takich nowatorskich zestawień są zbiory orzeczeń, zbiory wzorów pism urzędowych, leksykony malarstwa. Jeżeli praktykujemy rozdawanie czy wysyłanie mailem kopii cudzych utworów lub ich fragmentów, szczególnego znaczenia nabiera inna zasada dozwolonego użytku i prawa cytatu. Zgodnie z art. 35. prawa autorskiego: dozwolony użytek nie może naruszać normalnego korzystania z utworu lub godzić w słuszne interesy twórcy. Pod tymi sformułowaniami kryje się obowiązek poszanowania interesów majątkowych twórcy. Przepisy prawa autorskiego nie zakazują wprost używania prawa cytatu w celach komercyjnych. Natomiast masowe kopiowanie i rozpowszechnianie np. fragmentów książki, czasopisma czy filmu dokumentalnego może co prawda przysporzyć sławy ich autorom, ale jednocześnie może zmniejszyć ich zyski. W takiej sytuacji twórca lub – w praktyce częściej – jego wydawca, mają prawo zgłosić się do trenera z żądaniem wynagrodzenia. Warto więc zastanowić się, w jak dużej skali będziemy kopiować cudzy utwór lub jego fragmenty i rozdawać je kursantom. Zwłaszcza, jeśli utwór jest dostępny odpłatnie. Wtedy wskazane jest porozumieć się z wydawcą. Zresztą, także wtedy, gdy planujemy masowo kopiować i rozdawać… własne dzieła. Takie zachowanie może bowiem naruszyć naszą umowę wydawniczą (zobacz: Poradnik dla autorów: Autor kontra Wydawca). Złoty środek może stanowić udostępnianie kursantom materiałów tylko na czas zajęć, a nie na „własność”. Osobnym zagadnieniem jest używanie przez trenerów jako pomocy dydaktycznych materiałów, które przetłumaczono na lub z obcego języka. Zdarzyło to się Wam? Tak? A uzyskaliście zgodę autora tekstu na rozpowszechnienie opracowania jego dzieła? Już wyjaśniam, o czym mowa. Prawa autorskie w pracy nauczyciela – zgoda na korzystanie z tłumaczenia Tłumaczenie stanowi jeden z rodzajów tzw. opracowania utworu pierwotnego, czyli twórczej ingerencji w cudzy utwór. Samo stworzenie opracowania (utworu zależnego) nie wymaga zgody twórcy utworu pierwotnego, lecz rozporządzanie nim i korzystanie z niego już tak. Jest to szersze pojęcie, niż opublikowanie i obejmuje również np. wręczenie naszym kursantom przekładu artykułu z zagranicznego portalu czy tłumaczenia rozdziału książki. Nie ma znaczenia, czy translacji dokonaliśmy sami bądź z czyjąś pomocą. Taka zgoda może być wyrażona w dowolnej formie, jako jednostronna czynność prawna, albo w formie umowy między twórcą utworu, z którego zaczerpnięto elementy twórcze a twórcą utworu zależnego (np. tłumaczem). Zgoda twórcy utworu pierwotnego nie będzie wymagana: Po pierwsze, gdy autorskie prawa majątkowe do utworu wygasły (ile trwa czas ochrony praw autorskich? O tym dowiesz się z artykułu Jak długo trwa ochrona praw autorskich?); Po drugie, w przypadku przekładu treści nieobjętych prawem autorskim. Są to np. akty normatywne lub ich urzędowe projekty oraz pozostałe kategorie, które wymieniłem na samym początku tego tekstu. Jeżeli zajmujesz się tłumaczeniami, polecam moje wcześniejsze artykuły – Tłumaczenie według prawa autorskiego i Prawa autorskie w umowie z tłumaczem. Zmieńmy temat na taki, który zawsze powraca i zwykle wywołuje emocje przy okazji promowania różnych wydarzeń. Chodzi o prawo do wizerunku. Jak za chwilę się przekonacie, nie dotyczy ono tylko modelek i modeli. Prawa autorskie w pracy nauczyciela – ochrona wizerunku Pisaliśmy już w na temat prawa do wizerunku i jego ochrony. Zawsze warto przypomnieć, że każde rozpowszechnienie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Od tej zasady przewidziano wyjątki (zobacz: Ochrona wizerunku uczestników imprez publicznych). Zezwolenie na korzystanie z wizerunku nie będzie konieczne gdy rozpowszechniamy wizerunek osoby stanowiącej tylko szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy publiczna impreza (art. 81 ust. 2 pkt 2 pr. aut.). Czy szkolenie, jest przykładem zgromadzenia lub publicznej imprezy, a więc nie musimy otrzymać zgody jego uczestników na opublikowanie np. w Internecie ich zdjęć lub nagrania z zajęć, na których będą oni widoczni? Sprawa jest złożona, już wyjaśniam. Przyjmijmy dwie sytuacje. W pierwszej, szkolenie jest prowadzone dla stosunkowo licznej grupy, przez kilku trenerów, na przestronnej sali lub w podgrupach. Wówczas, jest uzasadnione przyjąć, że wizerunek każdego sportretowanego uczestnika stanowi jedynie „element tła”, „szczegół całości”, a jego usunięcie nie zmieniłoby przekazu całej fotografii czy nagrania. Nie będzie więc koniecznie uzyskanie zgody na rozpowszechnianie wizerunku uczestników; W drugiej sytuacji zgoda będzie wymagana, gdy mamy do czynienia z utrwaleniem przebiegu zajęć z relatywnie małą liczbą osób, gdyż trudno uznać, że każda z nich stanowi jedynie „szczegół całości”. W obu wariantach, tj. niezależnie od frekwencji na naszym szkoleniu, powinno wziąć się pod uwagę, czy portretujemy każdego z uczestników z osobna lub tych, którzy zabierają głos, prezentują przy flipcharcie efekty pracy w podzespołach, odgrywają scenki itd. Wtedy zgoda na rozpowszechnianie wizerunku będzie konieczna. Kto powinien jej udzielić? Prawa autorskie w pracy nauczyciela – zgoda na rozpowszechnianie wizerunku Zezwolenia na rozpowszechnianie wizerunku udziela osoba na nim przedstawiona. Jeśli prowadzimy szkolenie dla pracowników danej firmy, członków stowarzyszenia czy studentów jednej uczelni, takiej zgody nie może „zastępczo” wyrazić w ich imieniu pracodawca, przełożony czy w ogóle organizator szkolenia. Niemniej zgoda może być udzielona „następczo” czyli już po utrwaleniu wizerunku, np. gdy pracodawca/organizator/trener stwierdzi po pewnym czasie, że oprócz dodania zdjęć na fanpage, chciałby dodać je do swojego papierowego folderu/portfolio czy opublikować w prasie, a zgoda początkowo nie obejmowała utrwalenia wizerunku w drukowanej formie. Osoba przedstawiona na fotografii (lub innym materialnym nośniku jej wizerunku), może dowolnie ograniczyć zakres zezwolenia na jego rozpowszechnianie – zezwolić na publikację tylko w oznaczonym czasopiśmie lub np. tylko w związku z określonym tekstem artykułu prasowego, a nawet wyznaczyć granice czasowe publikacji itp (5). Zgoda może przybrać dowolną formę, musi być jednak niewątpliwa. Prawa autorskie w pracy nauczyciela – podsumowanie Podsumowując dzisiejsze rozważania o kolejnych aspektach prawnych pracy trenera i nauczyciela, pozostawiam Was z kilkoma praktycznymi sugestiami: Prowadząc zajęcia dydaktyczne na uczelni, w placówce oświaty czy instytucie badawczym, masz prawo nieodpłatnie i bez zgody autora korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale oraz w tłumaczeniu, a także zwielokrotniać rozpowszechnione drobne utwory lub fragmenty większych utworów (dozwolony użytek publiczny); Prowadząc zajęcia dla innych zleceniodawców, możesz rozprowadzać wśród uczestników fragmenty książek czy publikacji prasowych na zasadach prawa cytatu; Zarówno dozwolony użytek publiczny, jak i prawo cytatu powinno być stosowane z umiarem, ponieważ te uprawnienia nie mogą naruszać interesów majątkowych twórcy, z którego utworów korzystamy, ale też jego dobrego imienia (uwaga na zjadliwą, bezpodstawną krytykę…); Rozporządzenie i korzystanie z opracowań utworu pierwotnego wymaga zgody jego twórcy. Jako trenerzy najczęściej możecie spotkać się z tym obowiązkiem, posiłkując się podczas zajęć tłumaczeniami tekstów oraz własnymi streszczeniami cudzych utworów; Jeżeli systematycznie lub w znacznych nakładach kopiujesz i udostępniasz choćby fragmenty cudzych (albo własnych!) dzieł, wskazane jest uzyskać zgodę wydawcy; Dla bezpieczeństwa wskazane jest również uzyskanie od uczestników szkolenia (od każdego uczestnika z osobna) zgody na rozpowszechnianie wizerunku, o ile rzecz jasna chcemy wykorzystać zdjęcia/nagrania z zajęć. W konkretnych przypadkach może być bardzo trudno stwierdzić, czy taka zgoda nie była potrzebna, ponieważ kursanci stanowili – z całym szacunkiem, ale tak określa to ustawa – „tylko szczegół całości, takiej jak zgromadzenie, krajobraz czy publiczna impreza”. Jeżeli uczestnik lub organizator szkolenia upiera się przy tym, by fotografować lub nagrywać samą prezentację, trener zawsze może powołać się na ochronę nie tylko praw autorskich, ale również swoich dóbr osobistych. Jeżeli w Waszej pracy trenerskiej spotkaliście się z jeszcze innymi problemami z zakresu prawa autorskiego, piszcie śmiało w komentarzach. Czy chcielibyście, abym w jednym z następnych tekstów zajął się prawami autorskimi do nagrań webinarium i zasadami udostępniania ich w Internecie? Dajcie znać w komentarzach poniżej. *** (1) Instytucje oświatowe zdefiniowano w art. 6 ust. 1 pkt 13 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w związku z 2 Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59 ze zm.). (2) Definicje uczelni i jej rodzajów znajdziemy w art. 2 ust. 2 pkt 1 i następnych Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym ( Dz. U. z 2017 r., poz. 2183). (3) Jednostki naukowe zdefiniowano w art. 2 ust 9 Ustawy z dnia 30 kwietnia 2010 r. o zasadach finansowania nauki ( Dz. U. z 2018 r. poz. 87), a także – bardziej ogólnie – w art. 2 ust. 1 punkt 34 Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym. (4) J. Barta, M. Markiewicz, Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, wyd. V, LEX 8545, komentarz do art. 3, teza 2. (5) Wyrok SA w Krakowie z 19 grudnia 2001 r., I ACa 957/01, TPP 2002, nr 3, s. 107.

art. 59 ustawy prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1260) 1. Pojazd zarejestrowany w Rzeczypospolitej Polskiej, który ma być używany w ruchu międzynarodowym, powinien być oznaczony znakiem z literami „PL”. 2. Pojazd zarejestrowany za granicą uczestniczący w ruchu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej powinien być

Na wstępie niniejszego artykułu należy wskazać czym jest licencja. Pojęcie to rozumiane jest czasami w sposób dwojaki. Wynika to z faktu, iż w Ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. o Prawie Autorskim i Prawach Pokrewnych (dalej również jako „pr. aut.”) w art. 41 ust. 2 opisana została ona jako „umowa o korzystanie z utworu”. Natomiast w Ustawie z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo Własności Przemysłowej (dalej również jako „ w art. 66 ust. 2 wskazane zostało, że „uprawniony z patentu może w drodze umowy udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z jego wynalazku (umowa licencyjna)”. Trzeba jednak przyjąć za większością doktryny, że pojęcie „umowa licencyjna” używane jest w odniesieniu do czynności prawnej (umowy pomiędzy licencjodawcą i licencjobiorcą), natomiast termin „licencja” używany jest jako określenie upoważnienia, udzielonego licencjobiorcy w wyniku zawarcia umowy licencyjnej. Poniżej wskazane i przybliżone zostaną rodzaje licencji w zależności od tego, czy dotyczą one korzystania z utworu (a więc na podstawie przepisów prawa autorskiego) czy też korzystania z wynalazków (na podstawie przepisów prawa własności przemysłowej), do którego to korzystania można odpowiednio odnieść korzystanie z innych praw własności przemysłowej (przepisy dotyczące licencji na wynalazek są bowiem bardzo podobne w przypadku licencji na korzystanie z innych praw własności przemysłowej). Spis treściPrzepisy prawa autorskiegoNa gruncie przepisów dotyczących utworów, mamy do czynienia z licencją wyłączną i niewyłączną. Główna różnica pomiędzy tymi dwiema licencjami została przedstawiona w art. 67 ust. 2 pr. aut., w którym wskazano: „Jeżeli umowa nie zastrzega wyłączności korzystania z utworu w określony sposób (licencja wyłączna), udzielenie licencji nie ogranicza udzielenia przez twórcę upoważnienia innym osobom do korzystania z utworu na tym samym polu eksploatacji (licencja niewyłączna)”. Co szczególnie istotne, przytoczony przepis stanowi, że istnieje domniemanie licencji niewyłącznej. Oznacza to że, aby licencja miała charakter wyłączny, należy to jednoznacznie zastrzec w umowie. Ponadto, dalsze przepisy wskazują, że licencja wyłączna wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności. Jak słusznie wskazuje SA w Warszawie, tylko w razie wyraźnego zamieszczenia w umowie, w formie pisemnej, postanowienia o wyłącznym charakterze licencji bądź postanowienia wyraźnie sprzeciwiającego się udzielaniu dalszych licencji przez licencjodawcę, można zakwalifikować daną umowę jako umowę licencyjną wyłączną (zob. wyr. SA w Warszawie z r., I ACa 145/14, Legalis).Należy również zwrócić uwagę na art. 67 ust. 4 pr. aut., w którym wyszczególniono, że licencja wyłączna upoważnia licencjobiorcę wyłącznego do dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia autorskich praw majątkowych w zakresie objętym umową licencyjną. Oznacza to, że taki licencjodawca posiada legitymację czynną do występowania z powództwem. Jednakże, należy pamiętać o tym, że w treści umowy licencyjnej można prawo to wyłączyć. Przepisy prawa własności przemysłowejUmowa licencyjna na wynalazek polega na udzieleniu przez osobę uprawnioną z patentu innej osobie upoważnienia do korzystania z jej wynalazku. Wraz z zawarciem umowy licencjobiorca nabywa prawo korzystania z wynalazku chronionego patentem w zakresie udzielonego upoważnienia. Na gruncie tych przepisów można wyróżnić licencję wyłączną oraz niewyłączną, ograniczoną oraz pełną, licencję otwartą oraz dorozumianą. W rozdziale 7 Ustawy Prawo własności przemysłowej opisano również licencję przymusową, jednakże, wbrew swojej nazwie, nie uznaje się jej za jeden z rodzajów licencji, lecz za szczególną, przymusową formę upoważnienia do korzystania z opatentowanego wynalazku na rzecz osoby wyłączna i niewyłącznaRóżnica pomiędzy licencją wyłączną i niewyłączną została wskazana powyżej, podczas omówienia przepisów pr. aut., i dotyczy liczby osób upoważnionych. W zakresie przepisów dotyczących własności przemysłowej ustawodawca wprowadził również domniemanie licencji niewyłącznej. Licencja ograniczona i pełnaKolejnym podziałem jest podział ze względu na zakres udzielonego upoważnienia do korzystania z wynalazku. Wyróżnia się licencje ograniczoną, w której strony mogą w umowie ograniczyć zakres korzystania z wynalazku oraz licencje pełne, zwane także nieograniczonymi, w których nie przewidziano ograniczeń zakresu korzystania z wynalazku i licencjobiorca ma prawo do korzystania z wynalazku w takim zakresie, jak licencjodawca. Tak jak w przypadku licencji niewyłącznej, w stosunku do której istnieje domniemanie, taka sama sytuacja jest w związku z licencją pełną. Dlatego też, jeżeli w umowie licencyjnej nie ograniczono zakresu korzystania z wynalazku, licencjobiorca ma prawo korzystania z wynalazku w takim samym zakresie jak licencjodawca. Licencja ograniczona może zawierać ograniczenia czasowe, terytorialne lub odnoszące się np. do zakresu korzystania z otwartaLicencja otwarta jest oświadczeniem uprawnionego o gotowości udzielenia licencji na korzystanie z wynalazku, złożonym w Urzędzie Patentowym RP (dalej również jako: „UPRP”). Oświadczenie takie może zostać złożone w dowolnym momencie w czasie trwania ochrony patentowej. Przez złożenie oświadczenia woli wobec UPRP uprawniony z patentu dokonuje samoograniczenia swojego prawa. Jest to pewien rodzaj licencji niewyłącznej, zezwalający dowolnej osobie na korzystanie z utworu oraz jego modyfikowanie. Informacja o złożeniu oświadczenia podlega ujawnieniu przez wpis do rejestru patentowego. Nie jest wymagane złożenie wniosku, w związku z tym wpis następuje z dorozumianaLicencja dorozumiana opisana została w art. 81 stanowi ona o domniemaniu, że wykonawca prac badawczych lub podobnych, wykonanych na zamówienie, udzielił zamawiającemu licencji na korzystanie z wynalazków zawartych w przekazanych wynikach prac. Przepis ten stosuje się wyłącznie, gdy umowa o wykonanie prac badawczych lub inna podobna umowa nie stanowi rodzaje licencji różnią się od siebie przede wszystkim zakresem uprawnień do korzystania z utworu, a także ze względu na liczbę osób do tego upoważnionych. Równocześnie, w stosunku do każdego rodzaju licencji ustawodawca przewidział pewne uregulowania i domniemania. Dlatego też niezwykle istotnym jest dokładne zgłębienie przepisów przed sporządzeniem lub podpisaniem umowy zainteresował Państwa opisany wyżej temat, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią (tel.: +48 17 307 07 66, +48 12 307 09 88 lub e-mail: kancelaria@ oraz do umówienia spotkania w biurze Kancelarii w Rzeszowie lub BonusiakJestem aplikantem radcowskim przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Rzeszowie. Specjalizuje się w zakresie zagadnień prawa bankowego, windykacji należności Klientów, prawa cywilnego oraz wsparciem w obsłudze prawnej podmiotów gospodarczych.
Find helpful customer reviews and review ratings for AWOL Vision LTV-3500 Pro UST Triple Laser TV Projector, 3500 Lumens TV-Like Brightness, 150" Perfect Sharpness, Dolby Vision, 4K 3D HDR 10+ Ultra-Short Throw Projector (Fire TV Stick 4K Max Included) at Amazon.com. Read honest and unbiased product reviews from our users.
Trybunał Konstytucyjny nie wypowiedział się jednak o pozostałej części art. 79 ust. 1 pkt 3 lit. b pr. aut., nie stwierdził, żeby przepis w całości był niekonstytucyjny – możliwość dochodzenia dwukrotności stosownego wynagrodzenia nie została więc uchylona, a jednocześnie nadal budzi, wydaje się, że uzasadnione, kontrowersje.
Z kolei to, czy utwór jest „drobny”, wymaga indywidualnej oceny. W ocenie rozmiaru dozwolonego cytatu decyduje głównie cel cytowania. Takie rozumowanie zastosował Sąd Najwyższy, dopuszczając przytoczenie całego utworu pod warunkiem spełnienia celu określonego w art. 29 pr. aut. Prawo cytatu – niespełnienie warunków .
  • jh115a6gtb.pages.dev/456
  • jh115a6gtb.pages.dev/812
  • jh115a6gtb.pages.dev/18
  • jh115a6gtb.pages.dev/13
  • jh115a6gtb.pages.dev/531
  • jh115a6gtb.pages.dev/841
  • jh115a6gtb.pages.dev/720
  • jh115a6gtb.pages.dev/177
  • jh115a6gtb.pages.dev/734
  • jh115a6gtb.pages.dev/693
  • jh115a6gtb.pages.dev/211
  • jh115a6gtb.pages.dev/182
  • jh115a6gtb.pages.dev/756
  • jh115a6gtb.pages.dev/700
  • jh115a6gtb.pages.dev/337

    • art 81 ust 2 pr aut